De korte definitie
De meest gebruikelijke vertaling voor Ikebana (生け花) is Japans bloemschikken, maar Ikebana is veel meer dan het maken van bloemschikkingen.
In het Japans wordt Ikebana geschreven met twee Japanse karakters: "ike" (生け), wat "schikken" of "leven" betekent, en "bana" (花), wat "bloemen" betekent.
Het betekent letterlijk "levende bloemen" of "bloemen schikken" en de belangrijkste focus is om bloemen en takken een tweede leven te geven. Het is meer dan alleen de schoonheid van bloemen laten zien, zoals soms het geval is in westerse schikkingen. Als je niet iets van jezelf toevoegt aan de schikking, kun je de bloemen beter laten waar ze waren.
De geschiedenis van Ikebana
De meeste bronnen beweren dat Ikebana is ontstaan uit boeddhistische offers, wat leidde tot de oprichting van de oudste Ikebana-school, Ikenobo. Naar mijn mening gaat het verhaal van Ikebana echter terug tot vóór het boeddhisme.
De unieke Japanse mix van flora, met groenblijvers en seizoengebonden bladverlies, leidde tot een intieme band met de natuur. Deze band met de natuur leidde tot het ontstaan van Shinto, de oorspronkelijke religie van Japan. Shinto kent een veelheid aan goden en geesten, die allemaal geworteld zijn in een onwrikbaar respect voor de natuur. Dit respect komt voort uit het geloof dat het spirituele de natuur regeert. Shinto verwerpt het idee dat de mens eigenaar is van of controle heeft over de natuur. In plaats daarvan streeft het naar een harmonieus samenleven met alle levende wezens.
De combinatie van Shinto en Boeddhisme creëerde een vruchtbare bodem voor de ontwikkeling van Ikebana.
Verschillende Ikebana Scholen
Ikebana-scholen volgen meestal een gestructureerd leerplan dat vooraf bepaalde lengtes en hoeken voorschrijft voor de belangrijkste takken in basisschikkingen. Dit zorgt ervoor dat de schikking in harmonie blijft met zichzelf en met de container.
Het curriculum met basis schikkingen kan worden beschouwd als een oefening in esthetiek, iets wat men onder de knie moet hebben voordat men overgaat tot creatievere schikkingen. Het volledige Sogetsu curriculum bevat 110 lessen en duurt ongeveer vier jaar om te voltooien, wat resulteert in een lerarencertificaat.
Ikenobo School
Geïnspireerd door de rituele boeddhistische bloemenoffers die in het begin van de 6e eeuw in Japan werden geïntroduceerd, ontwikkelde Senkei van de Ikenobo-school in Kyoto in 1462 de rikkastijl. Oorspronkelijk bestonden rikka-schikkingen uit zeven takken, die de legendarische berg Meru uit de boeddhistische kosmologie symboliseerden. Deze takken vertegenwoordigden verschillende elementen zoals de piek, de waterval, de heuvel, de vallei achter de berg en de stad. De structuur was verdeeld in "schaduw" en "zon" secties.
Uit de Ikenobo school zijn vele scholen ontstaan.
Ohara School
Tijdens de Meiji-periode van 1868 tot 1912 opende Japan zijn havens en werden buitenlandse invloeden en bloemen ingevoerd en werden bloemen essentiële importproducten. Ohara Unshin, de stichter van de Ohara school, vond de bestaande ikebana stijlen te beperkt voor deze nieuwe bloemen en introduceerde een nieuwe stijl.
Sogetsu School
In de loop van de jaren 1930 ontstonden er talrijke ikebana-scholen, elk met een stijl die losjes geïnspireerd was op het traditionele driehoekspatroon dat de hemel, de aarde en de mens voorstelt. Vanaf 1930, en vooral na de Wereldoorlog, ontwikkelde zich de avant-gardistische stijl die bekend staat als Zen-eibana.
In deze stijl maakt de vrijheid van expressie het mogelijk om af te wijken van de strikte en formele regels van de klassieke stijlen. In Zen-eibana gebruiken beoefenaars materialen als plastic, metaal en glas. Het was ook het begin van de school die ik beoefen en onderricht, de Sogetsu school. Sofu Teshigahara stichtte de school met het motto dat Ikebana door iedereen, overal en met elk materiaal kan worden gedaan.
Verschillende soorten ikebana schikkingen
Nageire ikebana schikkingen zijn ontstaan in de 16e eeuw en worden gemaakt in hoge vazen. Nageire betekent letterlijk ingooien, maar het is veel meer dan ingooien. Bloemen en takken worden schuin in de vazen geplaatst en bijna nooit recht in de vaas. Er zijn speciale fixatiemethoden ontwikkeld om in nageire containers te kunnen werken.
De moribana stijl werd ontwikkeld door de Ohara Unshin en heeft de wereld van Ikebana aanzienlijk veranderd. Moribana, wat vertaald "opgestapelde bloemen" betekent, wordt gemaakt in ondiepe bakken en gebruikt een kenzan, of bloemprikker, om de bloemen en takken vast te zetten. Veel scholen namen schikkingen in moribana-stijl op in hun leerplan.
Wat is het doel van Ikebana?
Ikebana heeft vele facetten en de focus op elk daarvan hangt af van de school, de leraar en de leerling.
Mijn kerncomponenten zijn esthetiek, creativiteit, kunst, spiritualiteit en innerlijke kalmte. De nadruk op elk van deze facetten varieert tussen scholen, leraren en Ikebana beoefenaars. Je focus kan ook verschuiven tijdens je reis, bijvoorbeeld van esthetiek naar innerlijke vrede.
Esthetiek
Ikebana heeft een puur designaspect; dit aspect komt het dichtst in de buurt van bloemsierkunst in westerse stijl. De Japanse scholen hebben regels gedistilleerd door de eeuwen heen, die richtlijnen geven om mooie en aantrekkelijke schikkingen te maken. Dit is het facet waarmee de meesten van ons beginnen, maar daarna evolueren we naar meer creativiteit.
Creativiteit
De regels voor vooraf bepaalde schikkingen zijn streng en de scholen nemen ze serieus. Hierdoor ontstaat de perceptie dat Ikebana niet over creativiteit of persoonlijke expressie gaat. Niets is echter minder waar. De vooraf ingestelde schikkingen dienen als een eerste stap op het pad naar creativiteit. Eens je ze onder de knie hebt, kan je de principes gebruiken om je eigen stijl te ontwikkelen.
Pad naar innerlijke rust
Kado is een Japans synoniem voor Ikebana. Letterlijk vertaald betekent het de weg van de bloemen. Dit aspect focust op het feit dat de reis belangrijker is dan het eindresultaat, wat het meditatieve aspect illustreert. Terwijl je Ikebana doet, kun je niet aan andere dingen denken; je bent in het moment. Sommige mensen verwijzen naar Ikebana als Zen met bloemen.
Is Ikebana Kunst?
Ikebana wordt vaak vertaald als de Japanse kunst van het schikken van bloemen. Ik beschouw Ikebana als naar de kunstacademie gaan. Het is een kunstvorm zoals schilderen, muziek, theater, beeldhouwen. Veel ikebanisten zijn ook verder geëvolueerd als kunstenaars op andere gebieden.
Het Sogetsu curriculum dat ik volg is geïnspireerd door de elementen en principes van kunst, wat oefening, verkenning en voortdurend bijleren vereist. Net als bij elke andere kunstvorm gaat het bij Ikebana om creativiteit, inzicht in ontwerpprincipes en het vermogen om emoties op te roepen door middel van schikkingen.
Sogetsu heeft drie hoofdprincipes, massa, kleur en lijn, die worden toegepast op schikkingen met bloemen en takken. Sogetsu, opgericht aan het begin van de 20e eeuw, heeft als motto dat Ikebana voor iedereen is en met elk materiaal kan worden gedaan, op elk moment. Sogetsu ikebanisten gebruiken vaak door mensen gemaakte materialen en voorwerpen, zoals plastic, glas, metaal en hout. Soms worden er ook schikkingen zonder bloemen gemaakt.
De spiritualiteit van Ikebana
Hoewel het tegenwoordig minder prominent is, mogen we niet vergeten dat Ikebana zich heeft ontwikkeld door invloeden van twee religies, het boeddhisme en Shinto, de oorspronkelijke religie van Japan - een religie die nauw verbonden is met de natuur.
De Sogetsu school die ik beoefen focust niet expliciet op het spirituele element, maar wanneer ik Ikebana doe, is er altijd een speciaal gevoel dat het een extra dimensie geeft.
Ikebana wordt wereldwijd beoefend
Ikebana wordt wereldwijd beoefend en gepromoot door organisaties zoals Ikebana International en het Iwaya Fund. De verschillende scholen hebben een internationaal systeem van regionale groepen om Ikebana te promoten en te beoefenen.
Het verkennen van de wereld van Ikebana kan een transformerende ervaring zijn. Het laat je toe je creativiteit aan te spreken, de natuur te koesteren en te onthaasten. Ga mee op deze unieke reis en ontdek Ikebana zelf.
Geïnteresseerd in meer? Klik hier en schrijf je in voor onze nieuwsbrief.
Lees meer over deze algemene Ikebana concepten
Volg mijn blog om meer te leren over
Ma: negatieve ruimte
Lijnen
Kleuren
Massa
Asymmetrie
Eenvoud
Comments