Binnen twee jaar viert de Sogetsu-school haar honderdjarig bestaan. Op de grote tijdlijn van de Ikebana-geschiedenis is dat nog steeds relatief jong, maar Sofu Teshigahara, de oprichter van de Sogetsu-school, bracht een revolutie en een frisse wind in de wereld van Ikebana.
Aan het einde van de 19e en het begin van de 20e eeuw stonden vorm en traditie centraal in Ikebana, met weinig ruimte voor vrijheid of nieuwe invloeden. Sofu verklaarde echter dat Ikebana een kunstvorm is, en kunst is een manier om jezelf en de tijd waarin je leeft te uiten. Hoewel respect en inspiratie uit het verleden essentieel zijn, moedigde hij kunstenaars aan om hun eigen stijl en stem te ontwikkelen die het heden weerspiegelen.
Sofu verklaarde dat Ikebana een kunstvorm is. Hij moedigde kunstenaars aan hun eigen stijl en stem te ontwikkelen om het heden te weerspiegelen.
Binnen de Sogetsu-school leren we allemaal dezelfde basisprincipes en stijlen. Maar na verloop van tijd worden we aangemoedigd om onze eigen artistieke stem te ontwikkelen. Deze benadering zorgt ervoor dat Ikebana zich voortdurend blijft ontwikkelen, met talloze interpretaties gevormd door de achtergrond, oorsprong, erfgoed en omgeving van elke kunstenaar.
Ikebana, dat begon als een boeddhistische offerpraktijk, wortelde in Japan, waar het een kunstvorm werd die onlosmakelijk verbonden is met de Japanse cultuur. Vandaag de dag wordt het overal ter wereld beoefend. Voor velen, zoals ik, is Ikebana een manier om creativiteit te uiten, verhalen te vertellen en verbinding te maken met de natuur.
Terwijl ik nadacht over deze reis van creativiteit, werd ik nieuwsgieriger naar de belangrijke transformaties in de Ikebana-wereld tussen de jaren 1930 en 1980. Tijdens het Sogetsu-curriculum pikken we fragmenten over de geschiedenis van Ikebana en de ontwikkeling van de school op, maar het is onmogelijk om een volledig begrip te krijgen zonder dieper te graven.
Niet alles is al vertaald in het Engels of andere talen, en ik ben geen historicus. Toch bracht deze nieuwsgierigheid mij ertoe om mijn eigen onderzoek te starten, dat ik deelde met mijn leraargroepen. De onderwerpen die ik dit jaar heb verkend en in het volgende jaar zal blijven onderzoeken, weerspiegelen vaak dit onderzoek en proberen historische inzichten te verbinden met moderne praktijk.
Een van de termen die ik ontdekte was 'Object Ikebana'. Hoewel Sofu deze term niet heeft uitgevonden—‘object’ in deze context komt van 'objet d'art'—gebruikte hij het om werken te beschrijven die noch sculptuur, noch installatie, noch traditionele Ikebana waren.
Sofu creëerde honderden van deze driedimensionale stukken, waarvan er veel vandaag de dag nog bestaan en verspreid zijn over de hele wereld. Deze werken waren vaak gemaakt van hout, uitgehouwen in ongewone vormen, en gedeeltelijk of volledig bedekt met lood- of messingplaten, waardoor opvallende contrasten in textuur en vorm ontstonden.
Terwijl ik meer leerde over Sofu’s Object Ikebana, gaf ik een workshop over textuur—met de nadruk op zowel daadwerkelijke als abstracte texturen. Textuur is een fundamenteel element van kunst en een spannend onderwerp om te verkennen. De plantenwereld biedt eindeloze voorbeelden: sommige texturen zijn van verre zichtbaar, terwijl andere uitnodigen tot aanraking.
In kunst kan textuur op verschillende manieren worden uitgedrukt: daadwerkelijk, gesuggereerd, uitgevonden of abstract. In Ikebana werken we voornamelijk met de daadwerkelijke texturen van botanische materialen.
Sommige planten hebben uitgesproken texturen die bepaalde gevoelens of stemmingen kunnen benadrukken. Echter, het bestuderen en onderwijzen van Sogetsu herinnert ons eraan om naar alle materialen—botanisch en door de mens gemaakt—met frisse ogen te kijken om originele en unieke schikkingen te creëren.
Voor mij belichaamt Sofu’s object Ikebana abstracte textuur, waar hout het uiterlijk van metaal aanneemt, zowel in structuur als gevoel. Geïnspireerd door dit idee moedigde ik mijn studenten aan om verder te verkennen. Ik vroeg hen om interessante stukken hout en metaal te verzamelen—van blikjes, kaarsen, koffiekopjes en meer—en om te experimenteren. Ze brachten metaal aan op hout en creëerden objecten die op zichzelf konden staan of geïntegreerd konden worden in een Ikebana-schikking.
Deze oefeningen waren niet bedoeld om Sofu te kopiëren—wat onmogelijk is—maar om geesten te openen, te experimenteren, te inspireren en te laten zien dat de mogelijkheden om materialen op nieuwe en originele manieren te gebruiken eindeloos zijn. Ikebana gaat immers over het geven van leven en het brengen van leven, of dat nu via botanische of door de mens gemaakte materialen is.
Ikebana gaat tenslotte over leven geven en leven brengen, of dat nu gebeurt met plantaardige of door de mens gemaakte materialen.
Ben, mijn leraar-student, niet mijn echtgenoot, deelde zijn verhaal over onze oefening hieronder—lees vooral verder.
Meer leren over Sofu, de oorsprong van de Sogetsu-school en de avant-gardebeweging van zijn tijd is voor mij enorm inspirerend geweest. Sofu en zijn gelijkgestemde tijdgenoten—zoals Shigemori Mirei, Bunpo Nakayama en Houn Ohara—waren buitengewone visionairs wiens invloeden vandaag de dag nog steeds relevant zijn. Hun werk blijft ons inspireren om grenzen te verleggen, verandering te omarmen en onze eigen stem binnen de kunst van Ikebana te vinden.
Bekijk geselecteerde foto’s in dit Facebook-albums:
Comments